مقررات مرتبط با صلح‌و‌سازش در قوانین

  سازش در دادگاه
طرفین می‌توانند پس از اقامه دعوا در دادگاه سازش کنند، موضوع سازش و شرایط آن در صورت‌مجلس قید می‌شود و پس از آن دادگاه ختم رسیدگی به سازش را اعلام کرده و گزارش اصلاحی صادر می‌کند. گزارش اصلاحی نوعی تثبیت قرارداد طرفین دعوا است.
چنانچه قسمتی از مفاد سازش‌نامه جنبه اجرایی داشته باشد، دادگاه در گزارش اصلاحی قید می‌کند و باید به گونه‌ای تنظیم شود که در مراجع دیگر قابلیت استناد داشته باشد و به طور کلی نقش دادگاه همچون دفتر اسناد رسمی است.

  سازش در خارج از دادگاه
سازش در خارج از دادگاه ممکن است نزد مأموران رسمی در دفاتر اسناد رسمی صورت گیرد یا بدون حضور چنین مأمورانی به موجب سند عادی انجام شود. طرفین دعوا می‌توانند نسبت به موضوع دعوایی که در دادگاه مطرح است، در دفتر اسناد رسمی سازش‌نامه تنظیم کرده و به دادگاه صالح تقدیم کنند. طرفین باید نسبت به صحت سازش‌نامه عادی، در دادگاه اقرار کنند که این موضوع موجب مختومه شدن موضوع مورد دادرسی می‌شود.
در مواردی سازش به وسیله داور نیز قابل پذیرش است که در این صورت اختیار حل و فصل دعوا به شیوه صلح و سازش به داور اعطا می‌شود و اگر داور خارج از حدود اختیارات خود دعوا را با سازش ختم کند، رأی صادره توسط وی باطل می‌شود و قابلیت اجرا نخواهد داشت. نسبت به آن دسته از دعاوی که در صلاحیت شورای حل اختلاف است، طرفین می‌توانند درخواست سازش کنند و شورای حل اختلاف گزارش اصلاحی تنظیم می‌کند. گزارش اصلاحی که توسط شورای حل اختلاف نیز صادر می‌شود، قطعی بوده و غیر قابل اعتراض است.
سازش‌نامه در صورتی دارای اعتبار است که مخالف صریح قانون یا نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد. دخواست سازش باید مربوط به اموری باشد که طرفین بتوانند به طور قانونی آن را اعمال کنند؛ به طور مثال نمی‌توان نسبت به دعوای ورشکستگی یا اموال عمومی و دولتی درخواست سازش کرد.
سازش‌نامه از دعاوی غیرمالی محسوب شده و سندی است که همانند احکام دادگاه‌ها لازم‌الاجرا است و علاوه بر طرفین دعوا بین وراث و قائم‌مقام قانونی آنها معتبر است بنابراین دادگاه می‌تواند به درخواست ذی‌نفع برای اجرای مفاد آن اجراییه صادر کند.

روزنامه حمایت