سه شنبه, 02 بهمن 1403-
نگاه حقوقی به زنانی که توسط شوهرانشان رها شدهاند
- توضیحات
دیده بان هشتم : صورت مسئله این است که وقتی شوهری همسرش را رها کرده و برای مدت نامعلومی غایب شد و تکلیف او را هم تعیین نکرد، مشخص هم نبود که آیا برخواهد گشت یا خیر، زوجه چه باید بکند؟ پاسخ را در بندهایی میتوان شرح داد.
1-عقد ازدواج علاوه بر مسائل عاطفی و احساسی تعهداتی را بر طرفین بار میکند. تعهد زوجه (خانم) طبق ضوابط شرعی صرفا حضور در منزل و تمکین از شوهر است و هیچ تکلیف دیگری ندارد. به عبارت دیگر میتواند از شوهر بخواهد که برای انجام امور منزل از هر قبیل مستخدم بگیرد و حتی اجبار به شیر دادن به طفل مشترک ندارد و میتواند از شوهر درخواست کند که برای این منظور مرضعه استخدام کند.»
2-متقابلا شوهر مکلف است کلیه هزینههای متعارف زندگی زوجه را تامین کند (حتی به نحوی که گفتیم) همچنین مکلف است در موارد معینی حتما به منزل بیاید و نیز در موارد معینی به وظایف زناشویی خود عمل کند.»
3- در فرضی که مطرح است، یعنی رها کردن خانه و خانواده بدون تعیین تکلیف چند مطلب میتواند عنوان شود:
الف) نفقه و هزینه زندگی زوجه بر عهده زوج است و اگر ندهد هم از طریق مدنی (حقوقی) و هم از طریق کیفری زن میتواند مطالبه کند. این که مرد به شهر دیگری رفته و در آنجا ساکن است مانع طرح شکایت و دعوای زن نیست و اقدامات قضایی به نحو مندرج در قانون تعقیب میشود. منظور از اقدام کیفری این است که بابت ندادن نفقه شوهر به تحمل کیفر محکوم خواهد شد.
ب) در عین حال مهریه زن همواره قابل مطالبه و وصول است و زوجه میتواند از طریق طرح دعوا در دادگاه یا مراجعه به اجرای ثبت آن را مطالبه و با معرفی اموال شوهر وصول کند. اگر این مطالبه از طریق دادگاه صورت گرفته باشد پس از قطعی شدن حکم اگر شوهر پرداخت نکند در خطر بازداشت نیز خواهد بود.
پ) ضمنا در صورتی که شوهر 6 ماه یا بیشتر خانه و خانواده را رها کند و نفقه هم ندهد برای زن این حق ایجاد میشود که با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق کند و نفقه گذشته خود را نیز که پرداخت نشده مطالبه و وصول کند.
4-ضمنا توجه شود با اقدام در مورد مطالبه مهریه، امکان ممنوعالخروج کردن شوهر نیز وجود دارد.
5-مطالبی که گفته شد مطالبی است که در شرع و قانون در خصوص این موارد پیشبینی شده است. در عمل بدیهی است که کمتر خانمی بابت خدماتش در منزل از شوهر خود مطالبه اجرت میکند. اما این عدم مطالبه به مفهوم اسقاط این حق نیست.
البته این اواخر تفسیری از قانون مدنی ارائه شده مبنی بر این که زن باید عدم تبرع خود را ثابت کند. یعنی ثابت کند که کارهایی که در خانه شوهر انجام داده نمیخواسته مجانی انجام دهد. این تفسیر به نظر درست نیست. زیرا اصل عدم تبرع است، بنابراین این شوهر است که باید ثابت کند خانم قصد کار مجانی داشته است.
بدیهی است که اینها که گفتیم در یک زندگی مبتنی بر رفاقت و عشق و تفاهم موجب و موردی پیدا نمیکند. این مباحث وقتی مطرح میشود که مشکلی پیدا شده باشد.
گمان میکنم رها کردن زوجه بدون تعیین تکلیف و بدون حمایت مادی و معنوی بزرگترین و مهمترین حالت بروز اشکال است. البته سوءرفتار شدید، بددهنی و تعرضات جسمانی نیز میتواند موجب مطرح شدن مسائل مدنی و کیفری بین طرفین شود. لذا خانمها باید با حقوق خود آشنا باشند.
آفتاب یزد _ بهمن کشاورز