جمعه, 23 آذر 1403-
حیاط خلوت افراد مشهور زیر ذره بین
- توضیحات
دیده بان هشتم : حریم خصوصی افراد مشهور کجاست؟ سوالی که هرازچندگاهی با انتشار تصاویر یا اطلاعاتی از زندگی افراد مشهور، به‌خصوص در شبکه‌های اجتماعی مجازی مطرح می‌شود. با پیشرفت تکنولوژی و انتشار سریع تصاویر افراد مشهور در موقعیت‌های مختلف و گاهی خلاف قوانین ایران و عرف جامعه برای آنها دردسرهای بسیاری هم همراه دارد و از این‌رو معتقدند به حریم خصوصی آنها تعدی شده و خواستار برخورد قضائی با انتشاردهندگان هستند. حق افراد در مصون‌بودن از تعرض به حریم خصوصی‌شان به نوعی همان حق امنیت فردی است که افراد برای حفظ آن به‌دنبال ضمانت اجراهای قانونی بوده‌اند.
قدیمی‌ترین قانونی که در این رابطه تدوین شده، قانون حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان است. البته تعدادی قوانین دیگر نیز به صورت متفرقه به تصویب رسیده که بیشتر در مورد کتاب، مجله، مقاله و مانند اینهاست و قانون خاصی در مورد عکس وجود ندارد.
اگر شخصی عکسی از دیگری را در مجله یا کتابی چاپ کند؛ آن دیگری نمی‌تواند اعتراضی کند و منعی برای این کار وجود ندارد. مگر آن‌که این عکس خصوصی و در آلبوم خانوادگی باشد، در این‌صورت اگر از عکس سوءاستفاده کنند، جرم تلقی می‌شود.
از سویی دیگر افراد مشهور معتقدند به علت شهرت‌شان باید بیش از دیگران مورد حمایت قوانین باشند و پخش عکس‌هایی از آنان در شرایط نامناسب باید ممنوع شود و از سوی دیگر داشتن شهرت خود دایره حریم خصوصی این افراد را تغییر داده و خواه‌ناخواه مانند به علت توجه جامعه به آنها بخش اعظمی از حریم خصوصی خود را از دست می‌دهند.
شهرت بخشی از حریم خصوصی افراد را از بین می‌برد
به موجب قانون مجازات اسلامی، اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می‌کنند و اقدام به تکثیر و استفاده از آثار سمعی و بصری به صورت غیرمجاز می‌کنند، مجازات می شوند. البته مواردی که سوال شد صرفاً ناظر به بخشی از این قانون است، زیرا عمده مواد این قانون ناظر بر فعالیت کسانی است که آثار مستهجن یا مبتذل تکثیر و از این راه کسب و تجارت می‌کنند.
اما در مورد کسانی که فیلم و عکس از محل‌های اختصاصی بانوان که آنها فاقد پوشش مناسب هستند مانند استخرها و امثال آن تکثیر می‌کنند، قانون‌گذار قایل به ٢ تا ٥سال حبس، ١٠سال محرومیت از حقوق اجتماعی و ٧٤ضربه شلاق شده است.
همچنین برای کسانی که مخفیانه فیلم و عکس مبتذل از مراسم خانوادگی و اختصاصی دیگران تهیه و آن را تکثیر و توزیع کنند.
بنابراین کسانی که به نوعی از تصاویر و صدای آنها سوءاستفاده می‌شود، در صورتی که آنچه انجام شده در یکی از مفاد این قانون منطبق باشد، می‌توانند اعلام شکایت و احقاق حق کنند.
اما در مواردی که آنچه انجام شده به هر علت فاقد جنبه کیفری باشد، ناچار باید از طریق مدنی(حقوقی) اقدام به تعقیب قضیه کنند و به استناد قانون مصونیت مدنی و به این اعتبار که از این حرکت ضربه حیثیتی یا مالی به آنها وارد شده، از کسانی که مرتکب این اقدام شده‌اند، مطالبه خسارت کنند.
بدیهی است در این حالت، هم اصل عمل که باعث خسارت شده و هم میزان و نوع خسارت باید تعیین و اثبات شود.
در رابطه با حریم خصوصی افراد مشهور و مرز میان این حریم برای افراد عادی و افراد مشهور هم واقعیت این است كه تعیین این مرز به راحتی ممكن نیست. این اصل در جوامع توسعه‌یافته رعایت می‌شود، ولی در همان جا به دلایل گوناگون استثناهای مهمی دارد.
سیاستمداران، ورزشكاران و به‌طور كلی افراد مشهور از این قاعده مستثنا هستند. نمونه خیلی مشهور آن كلینتون در ماجرای مونیكا بود. یك اتفاق به ظاهر خصوصی بود، ولی فضای رسانه‌ای و انتظارات مردم اجازه نمی‌دهد كه این افراد خود را پشت حریم خصوصی پنهان كنند.
اصولاً كسی كه وارد عرصه شهرت می‌شود، پیشاپیش بخش مهمی از زندگی خصوصی خود را از دست داده است.
تریاك‌كشیدن یك فرد عادی جزو زندگی خصوصی او محسوب می‌شود، ولی تریاك كشیدن یك ورزشكار، سیاستمدار یا هنرمند، اصلاً چنین نیست، زیرا او نام و آوازه خود را به عرصه عمومی آورده و چه بسا نان این شهرت را می‌خورد و خود را در معرض داوری مردم گذاشته است.
روزنامه شهروند
بهمن کشاورز
021-48457 | 
09128771456 پیامک