جمعه, 02 فروردين 1404-
بررسی 5 قاعده فقهی در راستای حفظ محیط زیست
- توضیحات
دیده بان هشتم : ابراهیمی گفت: پنج قانون در رابطه با حفظ محیط زیست در احکام فقهی وجود دارد که این قوانین شامل قاعده لاضرر، قاعده تسلیط، قاعده ضمان ید، اتلاف و قاعده تسبیب می‌شود. شیعه باید از این امور پیروی کنند.
به گزارش پایگاه خبری دیده بان هشتم ، سید نصر الله ابراهیمی استاد دانشگاه تهران در کنفرانس بین المللی حقوق بشر در راستای مقاله تدوین شده خود با موضوع بررسی برخی قواعد مهم فقهی فقه امامیه در حمایت و حفاظت از محیط زیست، گفت: یکی از مباحث مهم بشری، نژاد انسانها است که به تمامی نسل‌ها داده شده است. تمام این موارد در موارد صنعتی و اجتماعی و محیط زیستی بنا نهاده شده است.ابراهیمی ضمن تاکید بر این که هیچ شکی وجود ندارد در مورد اینکه بشری که روی زمین خلق شده است برای دوره محدودی زندگی می‌کند و دارایی‌هایش برای درست استفاده کردن در اختیارش قرار می گیرد، اظهار کرد: ما باید همه اموالمان و آنچه را خدا به ما داده است در روز قیامت بازگردانیم. خداوند متعال در قرآن ذکر کردند در روی زمین کوه‌ها را پراکنده کردیم برای ایجاد تعادل، این بسیار مهم است. آیه‌ای که مربوط به حیوانات و آفریده‌هاست نیز بر این تاکید دارد که تمام آفریده‌ها به خدا ارجاع می‌شود.
وی افزود: همچنین گفته شده است در زمین فساد نکنید و آیات بسیاری در این راستا وجود دارد که اساسا بحث محیط زیست و پیام آن که این اطمینان را به ما می‌دهد که حفظ محیط زیست بسیار مورد توجه خدا بوده است، را بیان کرده است. این سوال مطرح است که شیعه چه تاثیری در حفظ محیط زیست دارد و چه قوانینی وضع کرده است؟ هیچ شکی نیست که خدا برای بشر نشانه هایی را قرار داده است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بحث محیط زیست در آن مورد توجه قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه تهران خاطر نشان کرد: تمام این مدارک مانند قرآن و احادیث معتبر هستند. پنج قانون در رابطه با حفظ محیط زیست در احکام فقهی وجود دارد که این قوانین شامل قاعده لاضرر، قاعده تسلیط، قاعده ضمان ید، اتلاف و قاعده تسبیب می‌شود. شیعه باید از این امور پیروی کند. طبق قاعده لاضرر در اسلام و فقه امامیه که تمام زندگی بشر را در بر گرفته است انسان نمی‌تواند و نباید به محیط زیست ضرر بزند . حتی ضرر اینجا به معنای سوء استفاده هم ذکر می‌شود و یا حتی ضرر بیش از حد به محیط زیست را نیز شامل می شود. در مورد معنی که در قرآن مورد تاکید قرار گرفته است و اساسا ما به عنوان مسلمان مورد خطاب قرار می‌دهد که آسیبی به محیط زیست وارد نکنیم و وظیفه ای که هر کسی برای حمایت از محیط زیست دارد این است که هر انسان باید خود را مسئول بداند.
ابراهیمی با بیان این که در بازه افزایش تمدن‌ها در مورد محیط زیست و مسائل مربوط به آن تغییراتی صورت گرفته است و ضرراتی به همراه داشته ادامه داد: کسانی که نظافت را رعایت نمی‌کنند و کسانی که مانع دسترسی به آب سالم می شوند شیعه محسوب نمی‌شوند و به فرمایش امام رضا(ع) از ما نیستند. در اسلام اصل بر آن است که به کسی ضرری نرسد. طبق یک نظر قانون مشخصی برای ضرر وجود ندارد اما اگر به شخص دیگری صدمه بزند مورد بررسی قرار می گیرد.
استاد دانشگاه تهران بیان کرد: طبق فرمایشات امام خمینی (ره) بیان شده است که هر ضرر و زیانی باید تحت کنترل قانون اساسی کشور بررسی شود و این ضررها نادیده گرفته نشوند. بنابراین براساس قاعده لاضرر می‌توان در مواردی از قبیل دریاها و رودخانه‌ها وسایلی که قابل بازیافت نیستند را از عوامل ضرری دانست. قانون بعدی این است که شما نمی‌توانی هر کاری را که مربوط به شخص می‌شود محدود کنید که البته استثناهایی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: تصرف در مال دیگری مقابل تصرف ضامن است. حق تصرفی که دیگری حق دسترسی به آن را ندارد. نباید به دیگران آسیب برسانند اما آن سود ممکن است باعث ضرر دیگری شود و طرف مقابل هیچ سودی دریافت نمی کند و باعث ضرر می شود و باید از آن اجتناب شود. قاعده ضمان ید در رابطه با تصرف مقابل مالک و ضامن است که اگر مال تلف شود باید از عهده تلف و تصرف بربیاید. اگر مالی گرفته می شود باید صحیح و سالم به صاحب آن برگردانده شود. اساسا دارایی ها نباید توسط دیگرانی که مالک آن نیستند استفاده شوند. طبق قاعده اتلاف موجبات ضمان قهری سه چیز است که در تایید ضمان ید است.
ابراهیمی گفت: مورد بعدی قاعده تسبیب است که به موجب آن شخص مستقیما باعث اتلاف مالی شود. امام علی (ع ) در مورد کشتن حیوان دیگری و قطع درختان فرمودند باید خسارت پرداخت شود. اگر در محیط زیست ضرری ایجاد شود جرم محسوب می‌شود. این قوانین اسلامی بر اساس بعضی قوانینِ زمانی قابل بررسی هستند. همه چیز برای خداست و باید به او بازگردانده شود که باید برای هر نسل باقی بماند. بحث اعتماد و حمایت نیز وجود دارد. در پیشگیری از هدر رفتن‌های زیاد که در مقاله هم بیان شده است. این قوانین همه در دین اسلام قانونی هستند اما تجزیه و تحلیل آنها نشان می‌دهد که پتانسیل این موارد نشان داده می‌شود.
استاد دانشگاه تهران در پایان اظهار کرد: می‌توان نتیجه گرفت چنین خسارت‌هایی ممنوع شده‌اند که هر از بین رفتن و هر از دست دادنی باید اصلاح شود و اگر به صورت مجرمانه و عامدانه صورت گرفته شود باید تلاش شود که به حالت اولیه بازگردانده شود. مسائل نباید شخصی باشند و اینکه باید حالت طبیعی محیط زیست حفظ شود و به نسل بعد انتقال داده شود؛ همانطور که خدا خواسته و خلیفه خدا روی زمین هستیم به مدد خداوند امیدوارم بتوانیم از محیط زیست حمایت کنیم.
021-48457 | 
09128771456 پیامک