پنج شنبه, 12 ارديبهشت 1404-
پاسدار بي سلاح
- توضیحات
دیده بان هشتم : حافظان محيط زيست كه وظيفه حفاظت از عرصه‌هاي طبيعي رابرعهده دارند، خود نيازمند حمايت مسئولان و قوانين هستند. آن‌ها كه شب و روز و زندگي خود را وقف مراقبت از زيستگاه‌هاي طبيعي و گونه‌هاي جانوري كرده‌اند، چشم‌انتظارتصويب قوانيني هستند كه بتواند اندكي از مشكلات فراوان حرفه شان بكاهد. سال‌هاست كه محيط‌بانان و جنگلبانان با مشكلات فراواني دست و پنجه نرم مي‌كنند. ساعات كار طولاني، كمبود نيروي انساني، گستردگي مناطق حفاظت شده و دستمزد ناچيز، از مشكلات اين قشر از جامعه است. به گفته خودشان فقط عشق به محيط زيست و حيوانات، آن‌ها را در اين حرفه نگه داشته است.
سخت و زیان‌آور بودن شغل محیط‌بانان را شايد بتوان مهم‌ترین مشکل آن‌ها دانست، به طوری که هر محیط‌بان بايد در ماه بین ٨ تا ١٨روز را در مناطق حفاظت شده در ماموریت باشد كه به نظر مي‌رسد با توجه به كمبود نيروي انساني وگستردگي مناطق حفاظت شده، امري دشوار و طاقت فرساست.بر اساس استاندارد جهانی، هر ۱۰۰۰ هکتار باید توسط یک محیط‌بان حفاظت شود اما در ايران هر محیط‌بان از ۶۰۰۰ هکتار حفاظت می‌کند. بايد گفت مشكلاتي مانند كمبود نيروي انساني و محيط‌بان و همچنين گستردگي مناطق، حفاظت از زیست بوم را برای محیط‌بانان ایرانی دشوار کرده است. اصولا تعداد این افراد در ایران با وجود مسئولیت‌های فراوانی که دارند، کافی نیست. این درحالی است که محیط‌بانان باید در منطقه به صورت شبانه‌روزی حضور داشته باشند بنابراین میزان شیفت‌های کاری آن‌ها در مناطق تحت حفاظت، به لحاظ کمبود نیروی انسانی، بیش از مدت زمانی است که باید باشد.
نداشتن تجهيزات كافي
نكته بعد اينكه حفاظت از منابع طبیعی نیازمند امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی کافی است اما در حال حاضر فقدان امکانات و تجهیزات به روز، محفاظت از محیط زیست را براي محیط‌بانان مشكل كرده است، زيرا گاهی یک محیط‌بان به تنهایی باید از هزاران هکتار از طبیعت محافظت کند که این کار در عمل غیرممکن است. از طرف ديگر شكارچيان نيز (به ويژه شكارچيان غيرمجاز) به مشكلات اين قشر از جامعه دامن زده‌اند، به طوري كه همه ساله تعدادي از محيط‌بانان زحمتكش كشور براي مقابله با آن‌ها جان خود را نيز از دست مي‌دهند. شكار حيوانات در فصل شكار ممنوع و مجهز بودن شكارچيان به سلاح‌هاي پيشرفته شكار و به همراه داشتن انواع امكانات، محيط‌بانان را در نبردي نابرابر قرار داده است.به همين دليل در بسياري از موارد، مغلوب آن‌ها شده واين امر سبب مجروح شدن يا حتي از دست دادن جان‌شان مي‌شود. همين تير سال گذشته بود كه سه تن از محیط بانان کشور قربانی هدف شوم شکارچیان غیرمجاز شدند.
محيط‌بانان نمي‌توانند به درستي از سلاح استفاده كنند
هرچند كه قانونگذار به محيط‌بانان به عنوان ضابطان قضايي، اختيار داشتن سلاح را داده است، اما در عمل آن‌ها به درستي نمي‌توانند از سلاحي كه در اختيار دارند استفاده كنند. در اين راستا بايد گفت طبق ماده 54 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب 1346، محيط‌بانان ضابط خاص قضایی محسوب شده و بايد، به عنوان مجری قانون، در حوزه مسئولیت خود قانون را اجرايي كنند. همچنين طبق بند «ب» اصلاحی ماده 29 قانون آیین دادرسی کیفری، ضابطان دادگستري عبارتند از ضابطان خاص شامل مقامات و مامورانی که به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محول شده، ضابط دادگستری محسوب می‌شوند.پس نكته مهم اين است که قانونگذار بايد ابزار و امکانات و صلاحیت‌های قانونی مقتضی را در اختیار ضابطان قرار دهد تا بتوانند به تكاليف قانوني خود عمل كنند و حافظ محيط زيست باشند. اما در حال حاضر متاسفانه به دلیل خلأ‌های قانونی اگر در برخورد و درگیری با شکارچیان غیرمجاز، محيط‌باني اقدام به شلیک کرده و به دنبال آن شکارچی کشته شود، وي به جرم قتل محاكمه شده و ممکن است حتی حكم اعدام نيز براي وي صادر شود. همان‌گونه كه در سال‌هاي قبل برخي از محيط بانان به اعدام محكوم شده و در آستانه اجراي حكم نيز قرار گرفتند.
فقدان حمايت قانوني از محيط‌بانان
با وجود اينكه قانون، محيط‌بانان را به عنوان ضابط خاص قلمداد كرده است، در عمل حمايت چنداني از آن‌ها صورت نمي‌گيرد و به گفته اسماعیل میران‌زاده، ريیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پیشوا، آنچه بیشتر از همه، جامعه محیط‌بانان به آن نیاز دارد، بحث حمایت‌های قضایی از آن‌هاست که با توجه به قوانین فعلی دراین حوزه مشکلات بسیاری برای آن‌ها وجود دارد.به عنوان مثال اگر تقابلی دربرخی نقاط کشور میان محیط بانان و شکارچیان به وجود آمده و منجر به کشته شدن این افراد شود یا چنانچه دفاع مشروعی از سوی محیط بانان انجام شود، پیگیری‌های قضایی برای محیط بانان را به همراه دارد.
اما با توجه به مشكلات فراوان محيط‌بانان، سازمان حفاظت از محيط‌زيست، اقدام به تدوين لايحه‌اي براي حمايت از محيط‌بانان كرد. هرچند كه تدوين و تنظيم اين لايحه مدت زمان زيادي به طول انجاميد، اما سرانجام اسفندسال گذشته، مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست، با بيان اينكه بررسی لایحه حمایت از محیط‌بانان در دولت تمام شده است اعلام كرد، اين لایحه آماده ارسال به مجلس است که به‌زودی و در روزهای آتی تقدیم نمایندگان مجلس خواهد شد. اما با توجه به گذشت سه ماه از ارسال اين لايحه به مجلس و با توجه به اينكه محيط‌بانان براي حل مشكلات خود چشم انتظار بررسي و تصويب اين لايحه در مجلس هستند، بايد ديد در حال حاضر اين لايحه در چه مرحله‌اي قرار دارد؟ آيا با توجه به اهميت موضوع مجلس شوراي اسلامي بررسي اين لايحه را آغاز كرده است ؟
ارسال لايحه به مجلس
علي محمد شاعري، سخنگوي كميسيون كشاورزي مجلس، در پاسخ به اين سوال كه لايحه حمايت از محيط‌بانان هم‌اكنون در چه وضعيتي قرار دارد به «قانون» گفت: «لايحه از سوي دولت به مجلس ارسال شده اما هنوز توسط هيات رييسه اعلام وصول نشده است.به محض اينكه اين لايحه به كميسيون كشاورزي ارجاع داده شود، در دستور كار اين كميسيون قرار خواهد گرفت و نمايندگان،بررسي اين لايحه را در اولويت قرارخواهند داد و پس از بررسي و اتخاذ تصميمات لازم، اين لايحه براي طي مراحل قانوني به صحن ارسال خواهد شد».
سخنگوي كميسيون كشاورزي با بيان اينكه با توجه به اهميت موضوع لازم است هيات رييسه مجلس اين لايحه را به كميسيون كشاوزي كه كميسيون اصلي براي رسيدگي به اين لايحه است، ارسال كند تا مشمول زمان نشود، خاطرنشان كرد: «محيط بانان و جنگلبانان به عنوان عناصر اصلي براي حفاظت از محيط‌زيست كشور با مشكلات فراواني مواجه هستند و بايد هرچه سريع‌تر مشكلات اداري، حقوقي و معيشتي آن‌ها، به نحو شايسته برطرف شود تا آن‌ها بدون دغدغه و باانگيزه لازم به وظايف حرفه‌اي خود بپردازند و از سرزمين و محيط زيست و منابع طبيعي كشور حفاظت كنند».
خلأ قانوني براي استفاده از سلاح
شاعري در پاسخ به اين سوال كه با توجه به مشكلاتي كه محيط‌بانان براي استفاده از سلاح دارند، آيا در اين لايحه براي برطرف شدن اين مشكل راه‌حلي ارائه شده است، تصريح كرد: «البته محيط‌بانان درحال حاضر براي حمل سلاح مشكلي ندارند زيرا آن‌ها به عنوان ظابطان خاص مطرح هستند و به عنوان يگان حفاظت و ضابط مي‌توانند سلاح در اختيار داشته باشند تا هم از خودشان و هم از عرصه‌هاي محيط زيست دفاع كنند. هرچند كه بايد گفت برخي از خلأ‌هاي قانوني در استفاده از سلاح توسط محيط‌بانان وجود دارد كه بايد سعي كنيم آن‌ها را برطرف كنيم. البته در اين لايحه علاوه بر مشكل استفاده از سلاح توسط محيط‌بانان، سعي شده تا مشكلات معيشتي، بازنشستگي، حقوق و مزايا و مسائل استخدامي و اداري آن‌ها نيز در حد توان كشور برطرف شود».
آشتي با طبيعت
در خاتمه بايد گفت، در حال حاضر چشم محيط‌بانان و جنگلبانان به نمايندگان مجلس است تا هرچه سريع‌تر لايحه حمايت از محيط‌بانان را بررسي و تصويب كنند. لايحه‌اي كه مي‌تواند مرهمي بر آلام چندين ساله حافظان محيط‌زيست باشد. اما نكته ديگري كه نبايد از نظر دور داشت اين است كه زمينه‌هاي آشتي و دوستي جامعه با محيط زيست فراهم شود.طي اين سال‌ها برخي از افراد به نوعي با طبيعت و محيط زيست سرجنگ داشته و به تخريب محيط زيست و شكار حيوانات و... پرداخته‌اند و در بسياري از موارد نيز به دليل روشن كردن آتش در جنگل، باعث آتش‌سوزي گسترده و به دنبال آن تخريب بخشي از جنگل‌هاي كشور شده‌اند. پس لازم است سازمان حفاظت از محیط زیست به همراه رسانه‌ها به ويژه صداوسيما، در اين زمينه به فرهنگ سازی و اطلاع‌رساني بپردازند و آثار سوء تخريب محيط زيست را براي جامعه بيان كنند.محيط زيست تنها متعلق به ما نبوده و فرزندان ما نيز در آينده حق استفاده از آن را دارند. تخريب محيط‌زيست مي‌تواند آينده كودكان‌مان را به مخاطره بيندازد.
021-48457 | 
09128771456 پیامک