جمعه, 23 آذر 1403-
برای «توهین و فحاشی» چه مجازات هایی در نظر گرفته شده است؟
- توضیحات
دیده بان هشتم : در جامعه کنونی که آستانه تحمل مردم پایین آمده و به سرعت عصبانی می شوند، کوچکترین کلمهای ممکن است مصداق توهین قلمداد شود و فرد با استناد به چنین ادعایی بخواهد اعاده حیثیت کند و فرد توهینکننده را مورد پیگرد قانونی و حقوقی قرار دهد.
در جامعه کنونی که آستانه تحمل مردم پایین آمده و به سرعت عصبانی می شوند، کوچکترین کلمهای ممکن است مصداق توهین قلمداد شود و فرد با استناد به چنین ادعایی بخواهد اعاده حیثیت کند و فرد توهینکننده را مورد پیگرد قانونی و حقوقی قرار دهد.
البته از سوی دیگر در کشور ما به علت طولانی شدن روند رسیدگی به دعاوی و آشنایی اندک مردم با حقوحقوق قانونی خود این امر شاید چندان عملی نشود، ولی در کشورهای دیگر در این خصوص قوانین سختگیرانهای وضع میشود که در واقع اگر کسی دیگری را مورد توهین یا فحاشی قرار دهد باید منتظر برخورد قاطع قانون باشد.
با وجود این، در سالهای اخیر، با آگاهی بیشتر مردم نسبت به حقوق خود شاهد برخوردهای حقوقیتر نسبت به جرم توهین و فحاشی هستیم.
تعریف توهین
توهین در لغت به معنای خوار کردن، سبک داشتن، خواری و خفت آمده است. جرم توهین دارای اقسامی است: توهین ساده و توهین مشدد.
توهین ساده
عبارت است از توهین و اهانتی که علیرغم دارا بودن وصف مجرمانه هیچ کیفیت مشدده ای ندارد.
توهین مشدد به اعتبار مقام مخاطب
قانونگذار در برخی موارد به اعتبار مقام و شخصیت طرف اهانت شده همچون توهین به مقام معظم رهبری و بنیانگذار جمهوری اسلامی «ره»، کارکنان و مقامات دولتی، مقامات سیاسی خارجی و توهین به صاحبان حرفهها و مشاغل خاص برای مرتکب مجازات بیشتری تعیین نموده است.
توهین و فحاشی از منظر قانون
مواد قانونی که به توهین و اهانت در قانون مجازات اسلامی میپردازند عبارت است از: هرکس بهوسیله اوراق چاپی یا خطی یا بهوسیلهی درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیلهی دیگر به کسی امری را صریحاً نسبت دهد یا آنها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب میشود و نتواند صحت آن را ثابت نماید، جز در مواردی که موجب حد است، به یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق یا یکی از آنها، حسب مورد، محکوم خواهد شد.
تبصره: در مواردی که نشر آن امر اشاعهی فحشا محسوب گردد، هرچند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید، مرتکب، به مجازات مذکور خواهد شد.
هرکس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی بهوسیلهی نامه یا شکوائیه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راسا یا بهعنوان نقلقول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی، تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء، ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه علاوه بر اعادهی حیثیت، در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا 74 ضربه محکوم شود.
هرکس عالماً به قصد متهم نمودن دیگری آلات و ادوات جرم یا اشیایی را که یافت شدن آن در تصرف یک نفر موجب اتهام او میگردد، بدون اطلاع آن شخص در منزل یا محل کسب یا جیب یا اشیایی که متعلق به اوست بگذارد یا مخفی کند یا به نحوی متعلق به او قلمداد نماید و در اثر این عمل شخص مزبور تعقیب گرد، پس از صدور قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی آن شخص مرتکب از حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا 74 ضربه شلاق محکوم میشود.
هرکس با نظم یا نثر یا کتبی یا شفاهی کسی را هجو کند یا هجویه را منتشر نماید به حبس از یک تا شش ماه محکوم میشود.
جرم توهین یک جرم عمدی است و ارتکاب غیرعمدی آن در حقوق جزا شناختهشده نیست یعنی مرتکب «عمد در ارتکاب رفتار موهن نسبت به دیگری» را داشته باشد در واقع این مطالب به دو مورد اشاره میکند:
۱. مرتکب در ارتکاب عمل خود عامد باشد یعنی در حالت خواب و هیپنوتیزم و مستی نباشد و کلاً بدون اراده مرتکب صورت نگیرد.
۲. مرتکب از موهن بودن رفتار خود اطلاع داشته باشد، برای مثال برخی تفاوتهای فرهنگی یا زبانی باعث عدم اطلاع وی نباشد.
توهین و فحاشی از منظر شرع
توهین و ناسزاگویی در کشور اسلامی عملی زشت و ناپسند است؛ حتی اگر فرد متهم یا حتی مجرم و محکوم باشد و پیامبر اکرم (ص) در این رابطه فرمودهاند که خداوند بهشت را بر افراد فحاش و بدزبان و کمحیایی که نسبت به حرف زدن خود بیمبالات هستند حرام کرده است. بهخصوص اینکه اغلب نسبتهایی که در کلمات فحش بر زبان افراد جاری میشود نسبت دروغ و تهمت است.
قرآن کریم در تقبیح بدگویی میفرماید: خداوند دوست ندارد کسى با سخنان خود، بدیهای (دیگران) را اظهار کند مگر آنکس که مورد ستم واقعشده باشد. چراکه خداوند نیز ستارالعیوب است و پسندیده نمیدارد که انسانها پردهدرى کنند و عیوب مردم را فاش سازند و آبروى یکدیگر را ببرند.
با فحاشی و توهین و بردن آبروی یکدیگر، همکارى میان افراد مشکل میشود، بنابراین به خاطر استحکام پیوندهاى اجتماعى و هم به خاطر رعایت جهات انسانى، لازم است افراد از پردهدرى و توهین به یکدیگر بهشدت اجتناب نمایند.
از این روی، هیچکس اجازه ندارد به محض اختلاف و ناراحتی با دیگران، به آنان توهین کند و یا عیبهای آنان را فاش نماید بلکه باید سعی کند معایب آنها را بامحبت برطرف کرده و چهبسا آنان را هدایت کند. مخصوصاً درباره اقوام و آشنایان که سالها نیز میخواهیم با آنان مراودات خانوادگی و اجتماعی داشته باشیم. همیشه باید توجه داشته باشیم بدزبانی اثرات ناپسند و طولانیمدت بر فرد باقی میگذارد و جبران آن ضروری به نظر میرسد.
مجازات توهین به افراد
جرم توهین و فحاشی در ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ پیشبینی شده است که مقرر میدارد «توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود»
برخی بر این باورند که توهین به کسانی که فوتشدهاند نیز مشمول ماده ۶۰۸ میشود و برخی معتقدند واژه «افراد» در ماده فوق به انسانهای زنده اشاره دارد و درنتیجه توهین به مردگان تنها در صورتی میتواند مشمول ماده مذکور قرار گیرد که عرفاً توهین به بازماندگان تلقی شود و درواقع آنان بزه دیده محسوب میشوند. این موضع در تبصره ۲ ماده ۳۰ از قانون مطبوعات مصوب سال ۱۳۶۴ نیز پذیرفته شده است که بهموجب آن «هرگاه انتشار مطالب مذکور در ماده فوق راجع به شخص متوفی بوده ولی عرفاً هتاکی به بازماندگان وی بهحساب آید هر یک از ورثه قانونی میتواند ازنظر جزایی یا حقوقی طبق ماده و تبصره فوق اقامه دعوی نماید.»
تنها گفتن فحشی که متضمن نسبت ناموسی ناروا باشد، قذف نیست. قانون میگوید چنانچه افرادی نزد مراجع قضایی بهعنوان شاهد زنا یا لواط دیگران حاضر شوند، اما شهادت آنها مستند به مشاهده نباشد یا تعدادشان به حدنصاب لازم برای شهادت نرسد، عمل آنها نیز قذف و مستوجب مجازات 80 ضربه شلاق خواهد بود. نکته پایانی آنکه قذف محدود به گفتن فحش ناموسی نیست، نوشتن آن یا درج الکترونیک (نظیر انتشار در اینترنت یا ارسال ایمیل) نیز طبق قانون جدید مجازات اسلامی جرم انگاشته شده است.
مدارک موردنیاز برای شکایت توهین؛
مدارک شناسایی از قبیل شناسنامه و کارت ملی
ارائه مدارک و مستندات لازم در خصوص اثبات توهین و یا رفع اتهام و معرفی شهود عنداللزوم.
تابناک