دوشنبه, 21 آبان 1403-
کاهش جمعیت کیفری با توجه به مقررات رای باز
- توضیحات
دیده بان هشتم : آمارها حاکی از حضور 32 هزار نفر در زندانهای استان تهران است و آنگونه که رییس سازمان زندانها میگوید: بیشترین تراکم جمعیت کیفری در کشور مربوط به تهران است. اما با این وجود تنها 200 زندانی تهرانی از مقررات مربوط به رای باز بهرهمند هستند و این در حالی است که در سایر استانها تا 50 درصد زندانیان از مقررات رای باز استفاده میکنند.
به گزارش پایگاه خبری دیده بان هشتم ، رای باز فرصتی برای زندانیان است تا بتوانند در کنار گذران محکومیت، ضمن بهرهمندی از برنامههای اصلاحی با حضور در کارگاهها و کارخانهجات تایید شده، هم به اشتغال مشغول باشند و هم برای خودشان درآمد داشته باشند. اما فراهم شدن شرایط برای بهرهمندی زندانیان از رای باز، نیازمند مقدماتی است که در تهران کمتر به آن توجه شده است.
زندان بسته و زندان باز
بر اساس ماده 5 آییننامه اجرايي سازمان زندانها و اقدامات تاميني و تربيتي كشور(مصوب 1384)، زندانها به زندان بسته، مراكز حرفه آموزي و اشتغال تقسیم میشوند. البته مراکز حرفهآموزی و اشتغال خوشان شامل دو بخش موسسههای حرفهآموزی و کاردرمانی(اردوگاه) است.
زندان بسته، زنداني است محصور كه با برجهاي ديده باني در پوشش داخلي و خارجي داراي حفاظت كامل باشد. بر اساس آییننامه، در اين نوع زندان، محكومان شبها در خوابگاههاي اختصاصي يا گروهي نگهداري و روزها از برنامههاي آموزشي و فني و حرفهاي، و تفريحي استفاده مي کنند و در كارگاههاي داخل زندان به كار گرفته ميشوند.
مراکز حرفهآموزی و اشتغال هم اماکنی هستند که ممکن است محصور یا نامحصور باشند و در آن محکومان به طور گروهی به کار گماشته شده و بعد از خاتمه کار دوباره به آسایشگاههای خود باز میگردند.
بر اساس ماده ٨ آییننامه اجرایی سازمان زندانها، كليه محكومان با توجه به نوع و ميزان محكوميت، پيشينه كيفري، شخصيت، اخلاق و رفتار بر اساس تصميم شوراي طبقه بندي، حسب ورد در زندانهاي بسته يا مراكز حرفه آموزش و اشتغال نگهداري ميشوند، مگر آنكه مقام قضايي صادر كننده حكم در راي صادره محل خاصي را براي نگهداري محكوم تعيين کرده باشد.
به طور کلی زندان بسته برای زندانیان جرایم عمدی با حبسهای بیش از ۲ سال است که کمتر از یک دهم دوران محکومیت خود را سپری کردهاند. افراد شرور و خطرناک هم که حضور آنها در برنامههای گروهی مضر بوده یا ایجاد شرایط مساعد برای آنها، مناسب نیست، در زندان بسته نگهداری میشوند.
زندان نیمه باز و باز هم شرایط مشخصی را دارند که برای کسانی است یا مرتکب جرایم غیرعمدی هستند یا مرتکب جرایم عمدی شده و مدتی از محکومیت خود را گذراندهاند. در این نوع زندانها، زندانی میتواند فعالیت حرفهای و اشتغال به کار داشته باشد و از طریق کارگاههای کار که تحت پوشش سازمان زندانها هستند، به حرفهآموزی و درآمدزایی بپردازد.
بر اساس ماده 5 آییننامه اجرايي سازمان زندانها و اقدامات تاميني و تربيتي كشور(مصوب 1384)، زندانها به زندان بسته، مراكز حرفه آموزي و اشتغال تقسیم میشوند. البته مراکز حرفهآموزی و اشتغال خوشان شامل دو بخش موسسههای حرفهآموزی و کاردرمانی(اردوگاه) است.
زندان بسته، زنداني است محصور كه با برجهاي ديده باني در پوشش داخلي و خارجي داراي حفاظت كامل باشد. بر اساس آییننامه، در اين نوع زندان، محكومان شبها در خوابگاههاي اختصاصي يا گروهي نگهداري و روزها از برنامههاي آموزشي و فني و حرفهاي، و تفريحي استفاده مي کنند و در كارگاههاي داخل زندان به كار گرفته ميشوند.
مراکز حرفهآموزی و اشتغال هم اماکنی هستند که ممکن است محصور یا نامحصور باشند و در آن محکومان به طور گروهی به کار گماشته شده و بعد از خاتمه کار دوباره به آسایشگاههای خود باز میگردند.
بر اساس ماده ٨ آییننامه اجرایی سازمان زندانها، كليه محكومان با توجه به نوع و ميزان محكوميت، پيشينه كيفري، شخصيت، اخلاق و رفتار بر اساس تصميم شوراي طبقه بندي، حسب ورد در زندانهاي بسته يا مراكز حرفه آموزش و اشتغال نگهداري ميشوند، مگر آنكه مقام قضايي صادر كننده حكم در راي صادره محل خاصي را براي نگهداري محكوم تعيين کرده باشد.
به طور کلی زندان بسته برای زندانیان جرایم عمدی با حبسهای بیش از ۲ سال است که کمتر از یک دهم دوران محکومیت خود را سپری کردهاند. افراد شرور و خطرناک هم که حضور آنها در برنامههای گروهی مضر بوده یا ایجاد شرایط مساعد برای آنها، مناسب نیست، در زندان بسته نگهداری میشوند.
زندان نیمه باز و باز هم شرایط مشخصی را دارند که برای کسانی است یا مرتکب جرایم غیرعمدی هستند یا مرتکب جرایم عمدی شده و مدتی از محکومیت خود را گذراندهاند. در این نوع زندانها، زندانی میتواند فعالیت حرفهای و اشتغال به کار داشته باشد و از طریق کارگاههای کار که تحت پوشش سازمان زندانها هستند، به حرفهآموزی و درآمدزایی بپردازد.
حرفهآموزی و اشتغال بجای زندان
موسسات حرفهآموزی و اشتغال بر اساس آییننامه اجرایی سازمان زندانها به دو دسته تقسیم میشوند: موسسههای درون زندان و موسسههای خارج از سازمان. موسسههای درون زندان، کارگاههایی است که در کنار داخل زندان یا کنار زندان ایجاد میشود و زندانیان در آنها به کار و فعالیت میپردازند و پس از ساعت کار هم به آسایشگاههای درون زندان باز میگردند.
اما موسسههای خارج از سازمان، موسسه هاي صنعتي، كشاورزي و خدماتي است که ممکن است در مالکیت سازمان زندانها یا سایر سازمانهاي دولتي يا غير دولتي يا عام المنفعه يا موسسه هاي خيريه يا تعاوني ها يا بخش خصوصي باشد که با هماهنگی سازمان زندانها، زندانی مجاز به فعالیت در آنها باشد.
بر اساس آییننامه اجرایی زندان، موسسههاي صنعتي، كشاورزي و خدماتي خارج از سازمان بايد دست كم واجد محلهاي كافي، جهت نمازخانه، كتابخانه، وسايل ارتباط جمعي، خوابگاه، غذاخوري، محلي براي ملاقات محكومان و ساير زمينه هاي تفريحات سالم باشند.
مديرعامل بنياد تعاون زندانهاي كشور در خصوص تقسیم بندی زندانیان به زندانیان بسته، نیمه باز و رای باز میگوید: زندانیان در همه اشکال به فعالیت و اشتغال در زندان میپردازند. یک گروه در زندان بسته و به صورت اشتغال نشسته فعالیت دارند، به طوریکه این افراد در كنار بندي كه در آن تحمل حبس ميكنند، صنايعدستي هم توليد ميكنند. گروه دوم رای بسته هم از داخل بند بيرون ميآيند و در كارگاهها و كارخانههايي كه در زندان تعبيه شده، كار ميكنند اما نميتوانند از محوطه زندان خارج شوند.
رحیم مطهرنژاد در خصوص شرایط فعالیت زندانیان در زندانهای نیمه باز و باز هم میگوید: گروه سوم افرادي هستند كه رأي نيمه باز دارند اين افراد در اطراف زندانها در 15هزار هكتار زميني كه در اختيار سازمان زندان هاست بهكار كشاورزي، باغداري، دامپروري، آبزي پروري و صنايع مشغول بهكار هستند و هر شب براي استراحت به زندان بر ميگردند اما گروه چهارم افرادي هستند كه رأي باز به آنها ميگويند و با اجازه مقام قضايي در شهركهاي صنعتي، سازمان مراتع و جنگلها و واحدهاي توليدي فعاليت مي كنند و ورود و خروج و حضور آنها در محل كار بهطور دقيق بررسي و نظارت ميشود.
موسسات حرفهآموزی و اشتغال بر اساس آییننامه اجرایی سازمان زندانها به دو دسته تقسیم میشوند: موسسههای درون زندان و موسسههای خارج از سازمان. موسسههای درون زندان، کارگاههایی است که در کنار داخل زندان یا کنار زندان ایجاد میشود و زندانیان در آنها به کار و فعالیت میپردازند و پس از ساعت کار هم به آسایشگاههای درون زندان باز میگردند.
اما موسسههای خارج از سازمان، موسسه هاي صنعتي، كشاورزي و خدماتي است که ممکن است در مالکیت سازمان زندانها یا سایر سازمانهاي دولتي يا غير دولتي يا عام المنفعه يا موسسه هاي خيريه يا تعاوني ها يا بخش خصوصي باشد که با هماهنگی سازمان زندانها، زندانی مجاز به فعالیت در آنها باشد.
بر اساس آییننامه اجرایی زندان، موسسههاي صنعتي، كشاورزي و خدماتي خارج از سازمان بايد دست كم واجد محلهاي كافي، جهت نمازخانه، كتابخانه، وسايل ارتباط جمعي، خوابگاه، غذاخوري، محلي براي ملاقات محكومان و ساير زمينه هاي تفريحات سالم باشند.
مديرعامل بنياد تعاون زندانهاي كشور در خصوص تقسیم بندی زندانیان به زندانیان بسته، نیمه باز و رای باز میگوید: زندانیان در همه اشکال به فعالیت و اشتغال در زندان میپردازند. یک گروه در زندان بسته و به صورت اشتغال نشسته فعالیت دارند، به طوریکه این افراد در كنار بندي كه در آن تحمل حبس ميكنند، صنايعدستي هم توليد ميكنند. گروه دوم رای بسته هم از داخل بند بيرون ميآيند و در كارگاهها و كارخانههايي كه در زندان تعبيه شده، كار ميكنند اما نميتوانند از محوطه زندان خارج شوند.
رحیم مطهرنژاد در خصوص شرایط فعالیت زندانیان در زندانهای نیمه باز و باز هم میگوید: گروه سوم افرادي هستند كه رأي نيمه باز دارند اين افراد در اطراف زندانها در 15هزار هكتار زميني كه در اختيار سازمان زندان هاست بهكار كشاورزي، باغداري، دامپروري، آبزي پروري و صنايع مشغول بهكار هستند و هر شب براي استراحت به زندان بر ميگردند اما گروه چهارم افرادي هستند كه رأي باز به آنها ميگويند و با اجازه مقام قضايي در شهركهاي صنعتي، سازمان مراتع و جنگلها و واحدهاي توليدي فعاليت مي كنند و ورود و خروج و حضور آنها در محل كار بهطور دقيق بررسي و نظارت ميشود.
مزایای زندان رای باز
پارسال 450 هزار نفر وارد زندانهای کشور شدند که 250 هزار نفر از آنها کمتر از ده روز در زندان حضور داشتند اما با این حال، حدود 214 هزار زندانی با حبسهای طولانیتر در زندانهای کشور، دوران محکومیت خود را میگذرانند. استفاده از ظرفیت حضور در موسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی، فرصتی است که هم با ایجاد اشتغال و کار مولد، به بهبود روند اجتماعی شدن محکومان کمک میکند و هم با استفاده از ظرفیت اشتغال و درآمدزایی برای آنها، از فروپاشی خانواده زندانیان و مشکلات مالی ناشی از حبس سرپرست خانواده، پیشگیری میکند.
در حالیکه که گفته رییس سازمان زندانها در استانهای مختلف کشور تا 50 درصد زندانیان از مزایای رای باز استفاده میکنند اما از 32 هزار زندانی در استان تهران تنها 200 زندانی دارای رای باز هستند و مابقی زندانیان در زندان بسته یا نیمه باز نگهداری میشوند. البته همانطور که در ماده 8 آییننامه سازمان زندانها مورد تاکید قرار گرفته است ایجاد موسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی میتواند توسط بخش دولتی، غیردولتی یا موسسات خیریه و عام المنفعه صورت بگیرد؛ موضوعی که به نظر میرسد در سالها اخیر به خصوص در استان تهران، کمتر به آن توجه شده و باعث شده تا حضور زندانی در زندانهای بسته بیش از سایر استانها باشد. استفاده از رای باز و حضور در موسسات حرفهآموزی و اشتغال علاوه بر نقش اصلاحی در شخص زندانی، کمک فراوانی هم به کاهش جمعیت کیفری میکند. البته بازهم نقش دستگاههای دولتی نظیر وزارت صنعت و وزارت جهادکشاورزی در ایجاد زمینه مناسب برای ایجاد این موسسات، بیش از دیگران است.
پارسال 450 هزار نفر وارد زندانهای کشور شدند که 250 هزار نفر از آنها کمتر از ده روز در زندان حضور داشتند اما با این حال، حدود 214 هزار زندانی با حبسهای طولانیتر در زندانهای کشور، دوران محکومیت خود را میگذرانند. استفاده از ظرفیت حضور در موسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی، فرصتی است که هم با ایجاد اشتغال و کار مولد، به بهبود روند اجتماعی شدن محکومان کمک میکند و هم با استفاده از ظرفیت اشتغال و درآمدزایی برای آنها، از فروپاشی خانواده زندانیان و مشکلات مالی ناشی از حبس سرپرست خانواده، پیشگیری میکند.
در حالیکه که گفته رییس سازمان زندانها در استانهای مختلف کشور تا 50 درصد زندانیان از مزایای رای باز استفاده میکنند اما از 32 هزار زندانی در استان تهران تنها 200 زندانی دارای رای باز هستند و مابقی زندانیان در زندان بسته یا نیمه باز نگهداری میشوند. البته همانطور که در ماده 8 آییننامه سازمان زندانها مورد تاکید قرار گرفته است ایجاد موسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی میتواند توسط بخش دولتی، غیردولتی یا موسسات خیریه و عام المنفعه صورت بگیرد؛ موضوعی که به نظر میرسد در سالها اخیر به خصوص در استان تهران، کمتر به آن توجه شده و باعث شده تا حضور زندانی در زندانهای بسته بیش از سایر استانها باشد. استفاده از رای باز و حضور در موسسات حرفهآموزی و اشتغال علاوه بر نقش اصلاحی در شخص زندانی، کمک فراوانی هم به کاهش جمعیت کیفری میکند. البته بازهم نقش دستگاههای دولتی نظیر وزارت صنعت و وزارت جهادکشاورزی در ایجاد زمینه مناسب برای ایجاد این موسسات، بیش از دیگران است.
منبع روزنامه حمایت.